30 dec Wat zegt nou precies een ATEX keurmerk?
Binnen de professionele wereld van de industrie, brandweer en politie worden er producten vereist met het ATEX keurmerk, maar wat is dat nou precies? Allereerst komt het begrip ATEX van de Franse benaming ‘ATmosphère EXplosible’. Het zijn een aantal richtlijnen die door de Europese Unie zijn opgesteld om alle situaties waar een kans bestaat op gas- en stofontploffingsgevaar te voorkomen.
ATEX is van toepassing in een omgeving waar een explosiegevaar zou kunnen zijn. Explosiegevaar treedt op bij een explosieve atmosfeer, dit is een mengsel van brandbare stoffen en lucht in de vorm van gassen, dampen, nevels of stof onder atmosferische omstandigheden. Een explosie kan ontstaan door vuur, statische elektriciteit, bliksem of bijvoorbeeld het aan en uitzetten van elektrische apparaten. Apparatuur met een ATEX keurmerk zijn toegepast met beschermende technieken om ervoor te zorgen dat er geen ontstekingsbron kan zijn in gevaarlijke zones.
De ATEX richtlijnen schrijven voor hoe gebieden in een explosiegevaarlijke omgeving geclassificeerd moeten worden. Daarnaast schrijven de ATEX richtlijnen voor welke producten er in een ATEX zone toegepast mogen worden. Deze producten worden voorzien van een ATEX normering. Sinds juli 2003 mogen in Europa alleen apparaten worden gebruikt, die aantoonbaar voldoen aan de ATEX-richtlijnen.
Elk lid binnen de EU dient deze richtlijnen op te nemen in hun nationale wetgeving. In Nederland zijn deze richtlijnen opgenomen in de Warenwet en de ARBO-wet. De ATEX-richtlijn bestaat uit twee onderdelen:
- • ATEX 114 (v.h. ATEX 95) van toepassing op fabricage van installaties en producten in EX omgevingen. (richtlijn 2014/34/EU)
• ATEX 153 (v.h. ATEX 137) van toepassing op de omgeving, de procedures, de instructies van medewerkers die in een EX omgeving werken. Dit wordt gezien als een sociale lichtlijn. (richtlijn 1999/92/EG)
ATEX 114 – product richtlijn
In Nederland is de ATEX 114 (v.h. ATEX 95) richtlijn geïmplementeerd. De richtlijn ATEX 114 geeft de relevante informatie voor het waarborgen van veiligheid voor apparaten die bedoel zijn voor gebruik op EX locaties. Deze richtlijn geldt voor de fabricage van installatie en producten en is vooral van toepassing op fabrikanten. Tevens heeft het betrekking op controle-, regel- en veiligheidsvoorzieningen die niet direct in een zone staan, maar die nodig zijn om veilig werken te waarborgen. Deze richtlijn is binnen een Algemene Maatregel van Bestuur ter uitvoering van de Wet op de gevaarlijke werktuigen (Besluit explosieveilig materieel).
ATEX 153 – sociale richtlijn
Waar het in ATEX 114 op technisch vlak beschreven wordt waar producten aan moeten voldoen, gaat het bij de ATEX 153 richtlijn over het organisatorische maatrechten. ATEX 153 beschrijft de minimale veiligheidseisen waar een risicovolle werkomgeving aan moet voldoen zodat werknemers op een veilige en gezonde manier de werkzaamheden kunnen uitvoeren. Deze is tevens opgenomen in de ARBO-wetgeving. Een en ander valt onder het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De Arbeidsinspectie is de toezichthoudende instantie.
- Gevaarlijke gebieden waarin een kans bestaat op explosies moeten worden ingedeeld te worden in ATEX zones
- Binnen deze explosiegevaarlijke gebieden moet worden aangegeven welke explosieve stoffen er aanwezig zijn en in welke hoeveelheid
- Installaties binnen het explosiegevaarlijke gebied dienen op de juiste manier door een installatieverantwoordelijke medewerkers aangelegd, onderhouden en geïnspecteerd te worden.
- Werkgevers dienen de medewerkers op te leiden en te certificeren, zodat zij te allen tijde veilig werken binnen gevaarlijke gebieden.
Een voorbeeld van een ATEX keurmerk
ATEX richtlijn voor materiaal
De ATEX-richtlijn deelt materiaal in twee groepen in:
- Groep I : voor gebruik in mijnen
- Groep II: voor gebruik buiten mijnen
Gas of Stof-proof
Verder wordt er onderscheid gemaakt tussen explosiegevaarlijke zones en materialen voor gasexplosie en voor stofexplosie. Voor gassen wordt uitgegaan van drie verschillende zones:
- Zone 0 met bijna permanent explosiegevaar : categorie 1G
- Zone 1 waar het explosiegevaar occasioneel is : categorie 2G
- Zone 2 waar onder normale omstandigheden nooit explosiegevaar is : categorie 3G
De ATEX-richtlijn deelt materiaal in twee groepen in:
- Groep I : voor gebruik in mijnen
- Groep II: voor gebruik buiten mijnen
Vereist: De voorgeschreven merktekens moeten op product staan
Ook de temperatuurklasse moet op het apparaat staan (= maximale oppervlaktetemperatuur).
De temperatuur-aanduiding loopt van T1 (minder of gelijk aan 450ºC) tot T6 (minder of gelijk aan 85ºC). De keuze voor een lamp is dus ook afhankelijk van de zelfontbrandingstemperatuur van de stoffen die u kunt tegenkomen en van de omgevingstemperatuur (gejusteerd op 40ºC).
Streamlight Survivor Low-Profile
II 1G Ex ia IIB T3/T4 Ga ; II 2G Ex ia IIC T3/T4 Gb
II voor apparatuurgroep
1G voor Explosieve omgeving bevat GAS
EX ia Beschermingssymbool intrinsieke veiligheid
IIB Gevaarlijk materiaal in de atmosfeer (Ammoniak, methaan, ethaan, propaan, ethanol, ycloexaan, butaan, benzine, diesel, stookolie, n-Hexaan, ethanal, stadsgas, acrylonitril, ethyleen ethyleenoxide, glycol, waterstofsulfide, ethylether)
T3/T4 Temperatuur Klasse T3 <200°C en T4 <135°C
Ga Apparatuur beschermingsniveau Ga is Zone 0/1G / Zone 1/2G en Zone 2/3G
Safety Lux heeft een totaal portfolio in ATEX gecertificeerde explosieveilige lampen en alle kennis van zaken. Heb je te maken met een zak- of hoofdlamp die moet voldoen aan ATEX neem dan contact op om de mogelijkheden te bespreken.
